Neandertalczycy od zawsze fascynowali naukowców i pasjonatów historii człowieka. Dzięki najnowszym badaniom genetycznym okazuje się, że ich historia jest jeszcze bardziej złożona, niż dotychczas sądzono. Badacze odkryli, że w genomach Neandertalczyków kryje się aż 6% DNA pochodzącego od nieznanej wcześniej linii człowieka, która pozostawiła po sobie trwały ślad w historii naszego gatunku.
Introgresja i wymiana genów
Proces wymiany genetycznej między gatunkami określa się mianem introgresji. Jest to forma hybrydyzacji, w której dochodzi do powolnego przenikania genów z jednego gatunku do drugiego w wyniku krzyżowania się. W przypadku Neandertalczyków i Homo sapiens, ta wymiana nie była jednorazowa – zachodziła na przestrzeni tysięcy lat i w różnych regionach. Nowe badania pokazują, że wymiana ta mogła mieć znaczący wpływ na cechy biologiczne i ewolucję obu gatunków.
DNA powracające do Afryki
Analizy wykazały, że większość genomu Neandertalczyków w Afryce pochodziła od ludzi, którzy opuścili kontynent około 250 tysięcy lat temu. Skrzyżowali się z Neandertalczykami w Eurazji, a następnie niektórzy z nich wrócili do Afryki, zabierając ze sobą geny Neandertalczyków. Badania genetyczne prowadzone przez profesor Sarah Tishkoff z University of Pennsylvania pokazały, że mieszkańcy Afryki Subsaharyjskiej mają zadziwiająco dużo wspólnego z Neandertalczykami. Naukowcy przebadali genomy 180 osób z Kamerunu, Botswany, Tanzanii i Etiopii. Podczas badania skupiali się na sekwencjach DNA podobnych do tych, które występują u Neandertalczyków. Najwyższe ślady tej domieszki wykryto u Amharów w Etiopii i Fulanów w Kamerunie — aż 1,5% ich genomu pochodzi od Neandertalczyków.
Czy geny Homo sapiens były korzystne dla Neandertalczyków?
Zespół badaczy sprawdził również, czy DNA Homo sapiens w genomie Neandertalczyków miało dla nich pozytywny wpływ. Okazało się, że większość tych genów znalazła się w niekodujących regionach DNA, które nie odpowiadają za produkcję białek. To sugeruje, że genom Homo sapiens nie był w pełni kompatybilny z genomem Neandertalczyków, a naturalna selekcja usuwała te sekwencje z regionów kodujących. Oznacza to, że choć oba gatunki wymieniały się genami, nie każda taka wymiana była ewolucyjnie korzystna.
Historia powtarza się: selekcja w genomie współczesnego człowieka
Podobny proces zachodzi dzisiaj u współczesnych ludzi. Selekcja naturalna powoli usuwa DNA Neandertalczyków z naszego genomu, ponieważ niektóre ich geny, które były korzystne dla Neandertalczyków, mogą powodować problemy u Homo sapiens. Przez setki tysięcy lat gatunki różniły się tak bardzo, że hybrydy nie zawsze były dobrze przystosowane.
Jak zauważa Alexander Platt z Perelman School of Medicine, w ciągu ostatnich 500 tysięcy lat, od momentu rozdzielenia się linii Neandertalczyka i człowieka współczesnego, ich DNA ewoluowało w odmiennych warunkach. Choć ich drogi czasami się przecinały, powoli stawali się tak różni, że mieszanie genów nie zawsze było adaptacyjne.
Podsumowanie
Nowe badania dowodzą, że historia Neandertalczyków jest pełna niespodzianek. Nie tylko krzyżowali się oni z Homo sapiens w Eurazji, ale nosili także w sobie DNA tajemniczej linii ludzi, która wcześniej opuściła Afrykę. To odkrycie zmienia nasze spojrzenie na ewolucję człowieka. Pokazuje, że historia naszego gatunku to skomplikowana sieć powiązań i wymiany genów.
Dzięki nowoczesnym technologiom sekwencjonowania DNA, takim jak te zastosowane w ostatnich badaniach, możemy dziś odczytać te niezwykłe historie zapisane w naszym genomie. Pozwala to nam lepiej zrozumieć procesy, które uczyniły nas tym, kim jesteśmy.
Bibliografia
- Platt, A. et al. (2024). Genetic contributions of an unknown hominin lineage to the Neanderthal genome. Perelman School of Medicine, University of Pennsylvania.
- Tishkoff, S. et al. (2024). Neanderthal DNA in Sub-Saharan African populations. University of Pennsylvania.
- Human Genome Project & Comparative Studies (2020-2024). Reports on ancient DNA and human evolution.
- Kopalnia Wiedzy (2024). Neandertalczycy mieli geny naszych przodków.
- Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology (2010–2024). Studies on Neanderthal and human genomes
